ΠΡΟΣ:
⦁ Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΔΙ.Π.Α.) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ταχ. διεύθυνση: Λ. Αλεξάνδρας 11, 11473 Αθήνα, ⦁ sec.dipa@prv.ypeka.gr
⦁ Γενική Γραμματεία Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας
ΘΕΜΑ: Γενικές Παρατηρήσεις για την “ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ (ΣΜΠΕ) ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΟΝΑΔΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΟΓΕΝΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ (ΑΕΠΥ) ΑΠΟ ΑΣΤΙΚΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ (ΑΣΑ)”
Συνέχεια της επιστολής του Σωματείου “Ελληνικό Δίκτυο ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ”, που είχαμε στείλει με Αρ.Πρωτ. 23.05.2025 προς α) Γ.Γ Διαχείρισης Αποβλήτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος κ.Μανώλη Γραφάκο β) Γενική Γραμματεία Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων και άλλους Περιβαλλοντικούς και Κοινωνικούς φορείς, [https://tinyurl.com/mtnpw6as]
Με θέματα:
1) Να εγκαταλειφθεί η ιδέα του Υπουργείου Περιβάλλοντος για τη “δημιουργία δικτύου μονάδων «ενεργειακής αξιοποίησης αστικών σύμμεικτων αποβλήτων” που είναι η τελευταία και μη επιθυμητή επιλογή στην ΠΥΡΑΜΙΔΑ, πριν την ταφή, και για αυτό μη συμβατής με τους στόχους της κυκλικής οικονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
2) Παρουσίαση της “Έκθεσης: Η καύση αποβλήτων προκαλεί την τριπλή πλανητική κρίση | Report: Waste Incineration Drives the Triple Planetary Crisis”, IPEN (Διεθνές Δίκτυο Εξάλειψης Ρύπων), 3 Σεπτεμβρίου 2024.
Επανερχόμαστε με Γενικές Παρατηρήσεις για την “ΣΜΠΕ για το Σχέδιο Δικτύου Μονάδων Αξιοποίησης ΑΕΠΥ από ΑΣΑ.
ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ & ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΕ ΤΙΤΛΟΥΣ:
Α.1 Παρουσίαση του Σωματείου “Ε.Δ. ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ”
Α.2 Ιστορικό Παρεμβάσεων του Σωματείου “Ε.Δ. ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ” για θέματα Μείωσης και Διαχείρισης ΑΣΑ, 17 ΣΒΑ.
Β. Κριτική για τη διαδικασία “διαβούλευσης”.
Γ. Αξιολόγηση της ΣΜΠΕ.
Γ.1 Αξιολόγηση υφισταμένης κατάστασης.
Γ.2 Η ΣΜΠΕ δεν συνάδει με Ευρωπαϊκούς και Παγκόσμιους Στόχους.
Γ.3 Επιπτώσεις στο Περιβάλλον και στην Υγεία.
Δ. ΠΡΟΤΑΣΗ: Διαφωνούμε με τη ΣΜΠΕ – Απόσυρση της ΣΜΠΕ – Εφαρμογή της Κυκλικής Οικονομίας και των ΣΒΑ/ AGENDA 2030.
Α.1 Παρουσίαση του Σωματείου “Ε.Δ. ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ”
Το Ελληνικό Δίκτυο ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ιδρύθηκε το 2008 ως ΑΜΚΕ και από το 2014 λειτουργεί με νομική Σωματείου. Το σωματείο είναι μέλος αρκετών Διεθνών και Ευρωπαϊκών Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Δικτύων, μεταξύ των αυτών οι σχετικοί που είναι που με το θέμα μας:
⦁ Naturefriends International - NFI https://www.nf-int.org/en
⦁ Global Waste Cleaning Network – GWCN https://tinyurl.com/6fmytufz
Οι ΦτΦ είναι εγγεγραμμένοι στο Περιβαλλοντικό Μητρώο και εκπροσωπούνται μέσω Περιβαλλοντικών ΜΚΟ στην Επιτροπή «Φύση 2000».
Α.2 Ιστορικό Παρεμβάσεων του Σωματείου “Ε.Δ. ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ” για θέματα Μείωσης και Διαχείρισης ΑΣΑ, 17 ΣΒΑ.
⦁ Κώστας Φωτεινάκης “Περιβάλλον και Υγεία – Η περίπτωση του ΧΥΤΑ Φυλής” (Ομιλία στο 18ο Συνέδριο της Διεθνούς Ένωσης Πολιτικής Υγείας (ΙΑΗPE) https://tinyurl.com/5fwu356z
⦁ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ – ΘΕΜΑ: [ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ (ΟΕΔΑ) ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ – 13964/17-11-2020 (ΥΠΕΝ/ΔΙΠΑ/110876/7265/18-11-2020)]
⦁ Διαβούλευση για το Νέο Σχέδιο Δράσης της Ελλάδας για την Κυκλική Οικονομία (Απρίλιος 2021)
⦁ Διαβούλευση για το Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων Δήμου Χαϊδαρίου (Ιανουάριος 2022)
⦁ Διαβούλευση για το Σχέδιο της Κυβέρνησης για την αξιολόγηση των 17 ΣΒΑ | 25.05.2022
⦁ Διαβούλευση “TΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ” | 21.10.2022
⦁ Διαβούλευση «Μετονομασία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων, διεύρυνση του αντικειμένου της με αρμοδιότητες επί των υπηρεσιών ύδατος και της διαχείρισης αστικών αποβλήτων και ενίσχυση της υδατικής πολιτικής" | 26.02.2023
Οι ΦτΦ συμμετείχαν ως συνεργάτες στο έργο "Mind the Waste: Πολιτικές και δράσεις για τη διαχείριση απορριμμάτων στους Δήμους Βύρωνα και Βριλισίων". Φορέας υλοποίσης έργου: ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΠΟΥ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ (PLACE IDENTITY) με τη χρηματοδότηση του Πράσινου Ταμείου (2021 - 2022). https://mindthewaste.gr/
Οι ΦτΦ έχουν δημιουργήσει ένα ειδικό blog με θέμα “Λιγότερα απόβλητα – Καλύτερη ζωή”, σύνθημα το οποίο συνοψίζει τη θέση μας, ότι ο σκοπός μας πρέπει να είναι πρώτα η μείωση παραγωγής απορριμμάτων και η πρόληψη, η πρώτη επιθυμητή επιλογή σύμφωνα με την “ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΙΕΡΑΡΧΗΣΗΣ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ. https://zerowastegr.wordpress.com/
Β. Κριτική για τη διαδικασία “διαβούλευσης” για τη ΣΜΠΕ.
Θεωρούμε με τον τρόπο και το χρόνο που οργανώθηκε η δημόσια “διαβούλευση” ως προσχηματική. Η άποψή μας τεκμηριώνεται από τα εξής:
⦁ Δεν έγινε καμία σοβαρή δημόσια ενημέρωση των πολιτών για την κατάθεση της ΣΜΠΕ.
⦁ Ο χρόνος που επιλέχτηκε, 35 μέρες τον Αύγουστο, όταν οι περισσότεροι απουσίαζαν για διακοπές, ήταν ακατάλληλος για τη συμμετοχή των πολιτών και των φορέων.
⦁ Ο τρόπος αποστολής των προτάσεων προς τη Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΔΙ.Π.Α.) του ΥΠΕΝ μέσω e-mail κρίνεται αντιδημοκρατικός και αδιαφανής και έρχεται σε πλήρη αντίθεση α) με τον 17 ΣΒΑ (Συνεργασία για τους Στόχους) και β) με την έκθεση “Η Κυκλική Οικονομία στις Πόλεις και τις Περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης | The Circular Economy in Cities and Regions of the European Union” (07.07.2025). [… ενισχύστε τη συμμετοχή της κοινότητας…. Κάντε την κυκλική οικονομία προσβάσιμη και οικονομικά προσιτή στους ανθρώπους].
Γ. Αξιολόγηση της ΣΜΠΕ.
Η “δημιουργία δικτύου μονάδων «ενεργειακής αξιοποίησης αστικών σύμμεικτων αποβλήτων” είναι η προτελευταία και μη επιθυμητή επιλογή στην ΠΥΡΑΜΙΔΑ, πριν την ταφή, και για αυτό μη συμβατή με τους στόχους της κυκλικής οικονομίας της Ευ ρωπαϊκής Ένωσης.
Αντί να έχουμε την “Προώθηση της κυκλικότητας προς τα πάνω”, της “ΠΥΡΑΜΙΔΑΣ ΙΕΡΑΡΧΗΣΗΣ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ”, σύμφωνα με την “The Circular Economy in Cities and Regions of the European Union” (07.07.2025)” έχουμε προώθηση της πυραμίδας προς τα κάτω. (ολοταχώς προς την 5η επιλογή).
Από τα ανωτέρω, και με τις επόμενες παρατηρήσεις για το περιβάλλον και την υγεία που θα ακολουθήσουν, η πρότασή μας είναι:
Να εγκαταλειφθεί η ιδέα του Υπουργείου Περιβάλλοντος για τη “δημιουργία δικτύου μονάδων «ενεργειακής αξιοποίησης αστικών σύμμεικτων αποβλήτων”.
Γ.1 Αξιολόγηση υφισταμένης κατάστασης.
Στη ΣΜΠΕ δεν υπάρχει αξιολόγηση της δραματικής υφισταμένης κατάστασης.
Ας αντιγράψουμε την αξιολόγηση για τη διαχείριση ΑΣΑ που έκανε η Κυβέρνηση, η Κομισσιόν και o Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος/ European Environment Agency (EEA):
⦁ “Τα συστήματα δικαιοσύνης και διαχείρισης αποβλήτων έχουν υπερβεί τα όρια λειτουργίας τους, προκαλώντας επιπλοκές στην κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον.” / “...the justice and waste management systems have exceeded their operations limit causing complications to the society, economy and environment…” ΕΛΛΑΔΑ - Εθελοντική Εθνική Ανασκόπηση 2022, 17 ΣΒΑ https://tinyurl.com/mvs2na3f
⦁ Η χώρα μας έχει αποτύχει στη μείωση και στη διαχείριση των Αστικών Στερεών Αποβλήτων/ ΑΣΑ σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση COMMISSION STAFF WORKING DOCUMENT2025 Environmental Implementation Review Country Report – GREECE SWD(2025) 311) [07.07.2025. https://tinyurl.com/yhyyf663
⦁ Στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (EEA) με τίτλο “Αξιολόγηση έγκαιρης προειδοποίησης σχετικά με τους στόχους του 2025 για τα αστικά απόβλητα και τα απορρίμματα συσκευασίας” παρουσιάζονται δεδομένα και αναλύσεις ορισμένων παραγόντων που επηρεάζουν την απόδοση ανακύκλωσης (παράγοντες επιτυχίας και κινδύνου). Η αξιολόγηση στοχεύει
να συμπεράνει εάν η Ελλάδα κινδυνεύει να μην επιτύχει τους στόχους για τα αστικά απόβλητα και τα απορρίμματα συσκευασίας που έχουν οριστεί στη νομοθεσία της ΕΕ για το 2025. Early warning assessment related to the 2025 targets for municipal waste and packaging waste. https://tinyurl.com/4795upuh
Γ.2 Η ΣΜΠΕ δεν συνάδει με Ευρωπαϊκούς και Παγκόσμιους Στόχους.
⦁ Οδηγία 2000/76/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 4ης Δεκεμβρίου 2000, σχετικά με την αποτέφρωση των αποβλήτων. Η αποτέφρωση τόσο επικίνδυνων όσο και αβλαβών αποβλήτων μπορεί να προκαλέσει εκπομπές ουσιών που μολύνουν τον αέρα, το νερό και το έδαφος και έχουν επιβλαβείς επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία. Προκειμένου να περιοριστούν αυτοί οι κίνδυνοι, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) θα επιβάλει αυστηρούς όρους λειτουργίας και τεχνικές απαιτήσεις στις μονάδες αποτέφρωσης αποβλήτων. https://tinyurl.com/2wh3ucn6
⦁ The World Bank “WHAT A WASTE 2.0 | A Global Snapshot of Solid Waste Management to 2050”. Είναι μια συχνή εσφαλμένη αντίληψη ότι η τεχνολογία είναι η λύση στο πρόβλημα των ανεξέλεγκτων και αυξανόμενων αποβλήτων. Η τεχνολογία δεν είναι πανάκεια και συνήθως είναι μόνο ένας παράγοντας που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά τη διαχείριση στερεών αποβλήτων. https://tinyurl.com/2u9rnfz7
⦁ Στόχος Βιώσιμης Ανάπυξης – 12.5: “Έως το 2030, ουσιαστική μείωση της παραγωγής αποβλήτων μέσω της πρόληψης, της μείωσης, της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης”. (Υπογράμμιση: η επιλογή του ΥΠΕΝ για τη “δημιουργία δικτύου μονάδων «ενεργειακής αξιοποίησης αστικών σύμμεικτων αποβλήτων” παραβιάζει την οδηγία του 12.5 ΣΒΑ – Ο υποστόχος αυτός δεν αναφέρει την «ενεργειακή αξιοποίηση αστικών σύμμεικτων αποβλήτων” της ΣΜΠΕ) https://tinyurl.com/447jsc6x
Γ.3 Επιπτώσεις στο Περιβάλλον και στην Υγεία.
Οι επιπτώσεις είναι καταγεγραμμένες στην Διεθνή, Ευρωπαϊκή και Εθνική βιβλιογραφία, παρά την προσπάθεια που γίνεται για να αποδεχτεί η κοινωνία την καύση των απορριμμάτων, ανακαλύπτοντας νέους εύηχους και ακίνδυνους όρους όπως π.χ. “ενεργειακή αξιοποίηση αστικών σύμμεικτων αποβλήτων”.
Ενδεικτικά:
⦁ “Η τεχνολογία δεν είναι πανάκεια και συνήθως είναι μόνο ένας παράγοντας που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά τη διαχείριση στερεών αποβλήτων…” The World Bank “WHAT A WASTE 2.0 | A Global Snapshot of Solid Waste Management to 2050”. https://tinyurl.com/2u9rnfz7
⦁ Έκκληση φορέων του τομέα υγείας κατά της «ανακατάταξης» της αποτέφρωσης στο πλαίσιο της οδηγίας για τη διαχείριση των απορριμμάτων (Waste Framework Directive -WFD). Appeal from the health and healthcare sector against the reclassification of incineration in the WFD. Η έκκληση αυτή κατατέθηκε στα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την 1η Ιουνίου 2008 από ιατρικούς φορείς που αντιπροσωπεύουν 33.000 γιατρούς. https://tinyurl.com/4hp2vwet
⦁ Η καύση ή η ενεργειακή αξιοποίηση αστικών σύμμεικτων αποβλήτων είναι αιτία για την πρόκληση της τριπλής πλανητικής κρίσης α) της κλιματικής αλλαγής, β) της απώλειας βιοποικιλότητας και γ) της τοξικής ρύπανσης. Έκθεση με τίτλο «Αποτέφρωση αποβλήτων και περιβάλλον». Δημοσιεύθηκε από την Arnika, το Κέντρο Περιβαλλοντικής Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (CEJAD) στην Κένυα, το Κέντρο Έρευνας και Εκπαίδευσης για την Ανάπτυξη (CREPD) στο Καμερούν, την Toxics Free Australia (TFA) και το IPEN. https://tinyurl.com/ysncrrsu
⦁ Η έρευνα του Ιατρικού Συλλόγου Μαγνησίας (Ι.Σ.Μ.) με θέμα “Οι επιπτώσεις στην Υγεία από την καύση απορριμμάτων και των παραγώγων τους (RDF και SRF) για παραγωγή ενέργειας”, Ιούλιος 2018. Η έρευνα του Ι.Σ.Μ. επικαλείται την ανωτέρω έκκληση (α/α1), παρουσιάζει μεταξύ των άλλων α) “Την επίπτωση της καύσης του RDF στην υγεία” β) “Τις παθήσεις που συνδέονται με μακροχρόνια έκθεση σε διοξίνες” γ) “Την επίπτωση στη δημόσια υγεία της αποτέφρωσης αστικών/οικιακών απορριμμάτων (αποτεφρωτήρες αστικών απορριμμάτων)” https://tinyurl.com/57nckzy5
Δ. ΠΡΟΤΑΣΗ: Διαφωνούμε με τη ΣΜΠΕ – Απόσυρση της ΣΜΠΕ – Εφαρμογή της Κυκλικής Οικονομίας και των ΣΒΑ/ AGENDA 2030.
Λαμβάνοντας υπόψη μας τα ανωτέρω καθώς επίσης,
α) Τους Διεθνείς και Ευρωπαϊκούς Στόχους και Έρευνες.
β) Την “Κριτική αξιολόγηση της ΣΜΠΕ του σχεδίου δημιουργίας δικτύου μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης απορριμματογενών ενεργειακών πρώτων υλών (ΑΕΠΥ) από Αστικά Στερεά Απόβλητα” από το ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ 21.08.2025 https://tinyurl.com/29yunw2e ,
γ) Την Ειδική Έκθεση «Η Διαχείριση των Αποβλήτων» του Συνηγόρου του Πολίτη, 2020 https://tinyurl.com/mr295c9e
σας ενημερώνουμε ότι διαφωνούμε με τη ΣΜΠΕ και ζητάμε την απόσυρσή της για τους εξής λόγους:
⦁ Η “διαβούλευση” είναι προσχηματική.
⦁ Επιλέγεται “η λιγότερο επιθυμητή επιλογή πριν την τελική διάθεση”, σύμφωνα με την “ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΙΕΡΑΡΧΗΣΗΣ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ”.
⦁ Υπονομεύει την Κυκλική Οικονομία.
⦁ Δεν είναι σύμφωνη με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες και τους 17 ΣΒΑ.
⦁ “Η ενεργειακή αξιοποίηση απορριμματογενών ενεργειακών πρώτων υλών (ΑΕΠΥ) από ΑΣΑ” είναι βλαβερή για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία.
⦁ Είναι αιτία για την πρόκληση της τριπλής πλανητικής κρίσης α) της κλιματικής αλλαγής, β) της απώλειας βιοποικιλότητας και γ) της τοξικής ρύπανσης.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ:
⦁ Η χώρα μας έχει αποτύχει στη μείωση και στη διαχείριση των Αστικών Στερεών Αποβλήτων. Το ίδιο έχουν αποτύχει και τα Τοπικά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων, τα οποία αν και συντάχθηκαν υποχρεωτικά από τους Δήμους, αναθέτοντας τα περισσότερα σε Μελετητικά Γραφεία, δεν εφαρμόζονται.
⦁ Ακόμα και αν εφαρμοστουν το σχέδια του ΥΠΕΝ για τη “δημιουργία δικτύου μονάδων «ενεργειακής αξιοποίησης αστικών σύμμεικτων αποβλήτων”, τα προβλήματα της μείωσης και διαχείρισης των ΑΣΑ, με Περιβαλλοντικά, Υγειονομικά, Οικονομικά και Κοινωνικά κριτήρια (ειδικότερα για τη Δυτική Αττική) δεν θα αντιμετωπιστούν.
⦁ Απαιτείται ένα νέο ΕΣΔΑ το οποίο α) θα βασίζεται στους Παγκόσμιους και Ευρωπαϊκούς Στόχους και Εμπειρία β) θα καλλιεργεί τη διαχρονική, ενεργό επιμόρφωση και συμμετοχή των πολιτών και των υπεύθυνων φορέων και οργανισμών που εμπλέκονται στο σύστημα Μείωση – Διαχείριση ΑΣΑ - Κυκλική Οικονομία γ) Θα έχει μετρήσιμους στόχους χρονικά προσδιορισμένους και θα αξιολογείται δ) Θα είναι οικονομικό, οικολογικό και κοινωνικά δίκαιο (αναφερόμαστε κυρίως στο ΧΥΤΑ Αττικής).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου