Είναι αναμφισβήτητο ότι τα τελευταία μνημονιακά έτη οι σαρωτικές μεταβολές στο συνταξιοδοτικό χάρτη έχουν προκαλέσει αλλεπάλληλους προβληματισμούς, αλλά και τάσεις φυγής σε υποψήφιους συνταξιούχους, οι οποίοι, υπό το φόβο του “εγκλωβισμού” σε νέες δυσμενέστερες, ως επί το πλείστον, νομοθετικές μεταβολές, καταφεύγουν σε αποφάσεις που δεν αποβαίνουν τελικώς συμφέρουσες.
- Η αντικειμενική αδυναμία πρόγνωσης της μετεξέλιξης του συνταξιοδοτικού καθεστώτος, υπό το φως των τελευταίων μνημονιακών νόμων και ιδίως του Ν. 4387/2016 (νόμου Κατρούγκαλου), ο οποίος εισήγαγε “νέα ήθη” στις παραδοσιακές δομές και αξίες του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος της χώρας, έχει επιτείνει το άγχος και την αβεβαιότητα στους ασφαλισμένους, καθώς τα ερωτήματα διαρκώς πολλαπλασιάζονται, αναφορικά με το εάν μια επιλογή εξόδου σε σύνταξη σε συγκεκριμένη χρονική συγκυρία δικαιολογείται και τελικώς θα δικαιωθεί από τις μελλοντικές εξελίξεις.
Αντικρίζοντας με συνέπεια και ρεαλισμό κάθε υπό συνταξιοδότηση ασφαλισμένο, μπορούμε για την ώρα να του επιστήσουμε την προσοχή σε ορισμένες παραμέτρους που πρέπει εγκαίρως να αντιληφθεί και να αξιολογήσει καταλλήλως:
1) επάρκεια ετών ασφάλισης για μια ικανοποιητική συνταξιοδότηση: η παρατηρούμενη τάση για συμπλήρωση απλώς των απαιτούμενων ελάχιστων ορίων (15ετία ή 25ετία π.χ για το Δημόσιο), σε συνδυασμό με την προβλεπόμενη ηλικία, οδηγεί μεν στη θεμελίωση δικαιώματος, αλλά όχι συνήθως και σε…….αξιόλογη συνταξιοδοτική παροχή, λόγω των θεσπισθέντων χαμηλών συντελεστών αναπλήρωσης των συντάξεων. Ιδανική φαντάζει η συμπλήρωση από 35ετία και άνω ασφάλισης, ώστε να προσδοκά ο ασφαλισμένος κάτι προσοδοφόρο στη σύνταξή του.
2) προ-εκτίμηση του μέσου όρου των συντάξιμων αποδοχών: το ύψος της σύνταξης επηρεάζεται αισθητά και καίρια από τον μέσο όρο των αποδοχών που εμφανίζει ο υποψήφιος συνταξιούχος από το 2002 έως και σήμερα. Θα πρέπει υποχρεωτικώς ο υποψήφιος συνταξιούχος να προβεί σε υπολογισμό αυτού του μέσου όρου, ώστε να αντιληφθεί εάν θα υπαχθεί σε μικρές, μεσαίες ή μεγάλες μισθολογικές κατηγορίες που θα τον οδηγήσουν, κατ’ αντιστοιχία, σε μικρή, μεσαία ή μεγάλη σύνταξη.
3) αξιοποίηση πλασματικών ετών: οι υποψήφιοι συνταξιούχοι αμελούν συχνά να εξετάσουν την αναγκαιότητα και το επωφελές της εξαγοράς πλασματικών ετών. Μια μελετημένη στρατηγική εξαγοράς πλασματικών ετών μπορεί να οδηγήσει σε επικερδή αποτελέσματα, τηρουμένου βεβαίως του κόστους της αναγνώρισης, το οποίο, μετά την έκδοση του Ν. 4387/2016, δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητο!
4) υπεύθυνη και συνειδητή επιλογή της μειωμένης αντί της πλήρους σύνταξης: αν και το ποσοστό μείωσης επιβάλλεται τελικώς μόνο στο κομμάτι της εθνικής και όχι της ανταποδοτικής σύνταξης, όπερ καθιστά τις μειωμένες συνταξιοδοτήσεις αρκούντως ελκυστικές, δεν πρέπει να παραβλέπουμε ότι η μειωμένη σύνταξη παραμένει εφ’ όρου ζωής και δεν μετατρέπεται ποτέ σε πλήρη. Επομένως, πρόκειται για μια ισοβίως καταβαλλόμενη μειωμένη παροχή, η οποία, εάν δεν ερείδεται σε έναν ικανοποιητικό μέσο όρο αποδοχών, μπορεί να κυμαίνεται σε απογοητευτικά επίπεδα, χωρίς δυνατότητα επαναφοράς σε κάτι βελτιωμένο.
5) άκρα επιμέλεια στη συμπλήρωση της ηλεκτρονικής αίτησης συνταξιοδότησης: η ηλεκτρονική αίτηση στον ΕΦΚΑ φαίνεται προσιτή και απλή, αλλά περιέχει αρκετές “παγίδες”, οι οποίες μπορούν να αποβούν “μοιραίες” ακόμη και για τον τρόπο υπολογισμού της συνταξιοδοτικής παροχής. Ο υποψήφιος συνταξιούχος θα πρέπει να διαθέτει πλήρη και διαυγή εικόνα του συνολικού ασφαλιστικού βίου του, ώστε να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της ηλεκτρονικής διαδικασίας.
6) έγκαιρη συλλογή και προσκόμιση των δικαιολογητικών στο Ταμείο: τα απαραίτητα δικαιολογητικά που αναφέρονται στην αίτηση συνταξιοδότησης και στο αποδεικτικό παραλαβής ως ελλείποντα, θα πρέπει να κατατεθούν το συντομότερο. Αδιαφορία ή απάθεια του ασφαλισμένου τιμωρείται ακόμη και με απόρριψη της αιτήσεως συνταξιοδότησης. Ειδικώς, οι ασφαλισμένοι που διαθέτουν χρόνο σε περισσότερα του ενός Ταμεία, θα πρέπει να μεριμνήσουν άμεσα για την επίσπευση της αλληλογραφίας μεταξύ των εμπλεκόμενων Ταμείων, αλλιώς θα αντιμετωπίσουν μεγάλες καθυστερήσεις.
7) ψυχραιμία και αποφασιστικότητα κατά τη λήψη της απόφασης συνταξιοδότησης: ο υποψήφιος συνταξιούχος έρχεται αντιμέτωπος με διάφορες ¨σειρήνες” που τον ωθούν ή τον αποτρέπουν κάθε αφορά από τη λήψη της απόφασης συνταξιοδότησης σε συγκεκριμένο χρονικό σημείο. Η συνταξιοδότηση έχει μετατραπεί σε “σκακιέρα επιλογών”, στην οποία κάθε κίνηση θα προκαλέσει μοιραία και μια αντίδραση, άλλοτε θετική και άλλοτε αρνητική. Κυρίαρχο ρόλο θα παίξει πρωτίστως η καλή γνώση του νομοθετικού πλαισίου εκ μέρους του ασφαλισμένου, η οποία είναι και η μόνη που εγγυάται μια ψύχραιμη και αποφασιστική στάση του ενώπιον της προοπτικής συνταξιοδότησής του.
Ελπίζω να βοήθησα, αν όχι τουλάχιστον να προβλημάτισα τον υποψήφιο συνταξιούχο που αναγιγνώσκει αυτές τις λίγες γραμμές. Σε κάθε περίπτωση, επιθυμούσα διακαώς να μοιραστώ αυτές τις σκέψεις μαζί του.
* Γεώργιος Ι. Κουτσούκος
Δικηγόρος - LL.M
Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου
Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Κεδρηνού 3-7, Τ.Κ 114 75
Γκύζη - Αθήνα
Τηλ./Φαξ: +30 210 7718420
Κιν.: +30 6937 194299
www.koutsoukoslaw.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου