Ο Δήμος Αιγάλεω και η Ένωση Θυμάτων Ολοκαυτώματος πραγματοποίησαν θρησκευτικό μνημόσυνο Τιμής & Μνήμης για τα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας του Αιγάλεω στις 29/9/1944, την Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου 2019 στις 10:00 π.μ στον Ιερό Ναό Αγ.Γεωργίου Αιγάλεω (Λ. Κηφισού & Ιερά Οδός).
Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων στο Μνημείο των Θυμάτων και ομιλίες καθώς και παρουσίαση οπτικοακουστικού υλικού, χορού και τραγουδιού στο αμφιθέατρο του 3ου Γυμνασίου Αιγάλεω. Συμμετείχαν Μαθητές από το 3ο Γυμνάσιο, 3ο ΓΕΛ και 6ο Δημοτικό Αιγάλεω, και η ένωση Ηπειρωτών Περιστερίου.
Ο Δήμαρχος Αιγάλεω κ. Γιάννης Γκίκας χαρακτηριστικά τόνισε:
"Εκδήλωση Μνήμης και Τιμής των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας στις 29 Σεπτεμβρίου 1944.
75 χρόνια από την εκτέλεση των ηρώων Αιγαλιωτών και το ολοκληρωτικό κάψιμο των σπιτιών της συνοικίας του Αι-Γιώργη.
75 χρόνια αργότερα δεν ξεχνάμε, αντιστεκόμαστε, εμπνεόμαστε!"
Παρόντες ήταν: Ο Δήμαρχος Αιγάλεω κ. Γιάννης Γκίκας, εκπρόσωπος του αναπλ. υπ. εξωτερικών κ. Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη κ. Νικολακέας τάκης, οι βουλευτές ΣΥΡΙΖΑ κα Καφαντάρη Χαρά και κ. Δημήτρης Βίτσας, ΚΙΝΑΛ κα Νάντια Γιανακοπούλου, ο π. βουλευτής κ. Καρχιμάκης Μιχάλης, ο περιφ. Σύμβουλος κ. Αλεξανδράτος Μπάμπης, ο π. δήμαρχος Αιγάλεω κ. Δημήτρης Μπίρμπας, οι Αντιδήμαρχοι κ.κ. Μανδραφλής Παναγιώτης, Μάνδρος Ηλίας, Χρυσουλα Ζαχαροπουλου
οι δημοτικοί σύμβουλοι κ.κ. Δημομελέτης Γιάννης, Γονιδάκης Δημήτρης, Γεωργούλη Θωμαίς, Φίλης Κώστας, Νικητάκης Νίκος, Νίκη Βελιανίτη, Χριστόγλου Γιάννα, Εωαγγελάτος Σπύρος, από το Εθνικό συμβούλιο διεκδίκησης οφειλών προς την Ελλάδα οι κες Αλεξάνδρα Σάντα, Γεωργία Σάντα, Σία Φωτιάδου, εκπρόσωπος του Αρχιεπισκόπου Πειραιώς Σεραφείμ, η πρόεδρος το ΔΗΜΤΟ ΝΔ κα Προκοπίου Δέσποινα, από την Ένωσή Ηπειρωτών Περιστερίου ο κ. Ζήκος Κόντης, η πρόεδρος της Ένωσης Γονέων και Κηδεμώνων κα Βιργινία Γεωργοπάνου, ο διευθυντής από τη Νέα Παιδεία" κ. Θωμάς Ντάγκας, η πρ. προϊστάμενη Β/θμιας Εκπ/σης κ. Σκουφή Δήμητρα, ο πρόεδρος Φίλων Πυριτιδοποιείου κ. Μπέσης Δημήτριος,
ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ (Σύμφωνα με διάφορες πηγές)
Την 29η Σεπτεμβρίου 1944 και λίγες μόλις ημέρες πριν την αναχώρηση των Γερμανών κατακτητών από τη χώρα (12/10/1944) δολοφονήθηκαν 65 άοπλοι κάτοικοι της συνοικίας Αγίου Γεωργίου Αιγάλεω, ενώ σύμφωνα με άλλες εκτιμήσεις ο αριθμός των νεκρών ανήλθε στους 150.
Στο χώρο της θυσίας (επί της σημερινής λεωφόρου Κηφισσού στο ρεύμα προς Πειραιά) ο δήμος Αιγάλεω έχει τοποθετήσει μνημείο.
Ως αιτίας της εκτέλεσης – που έχει μείνει γνωστή με τη διατύπωση «Η σφαγή του Αιγάλεω» (άλλως «Ολοκαύτωμα του Αιγάλεω» ή και «Μάχη του Πυριτιδοποείου» παρότι σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις δεν προηγήθηκε μάχη) – αναφέρεται προηγηθέν επεισόδιο μεταξύ γερμανών στρατιωτών και εμπροσθοφυλακής του ΕΛΑΣ., το οποίο είχε ως αποτέλεσμα τον θανάσιμο τραυματισμό δύο γερμανών αξιωματικών.
- Τι προηγήθηκε της σφαγής του Αιγάλεω
Τον Αύγουστο του 1944 ο Γιάννης Μπατζακίδης, μέλος του ΚΚΕ και πολιτικός καθοδηγητής του ΕΑΜ, εκλέγεται δια βοής δήμαρχος Αιγάλεω έπειτα από ανοιχτή λαϊκή συνέλευση των κατοίκων στην Πλατεία Εσταυρωμένου. Οι διορισμένες (δοτές) δημοτικές αρχές απομακρύνονται. Την επομένη, απεσταλμένοι του ΕΛΑΣ που μάχεται να προστατεύσει τις περιοχές της Αθήνας από τις γερμανικές ωμότητες, ζητούν από την τοπική χωροφυλακή είτε να προσχωρήσει στις τάξεις των ανταρτών, είτε να εγκαταλείψει την πόλη.
Οι Γερμανοί, θορυβημένοι από τις δραστηριότητες του ΕΛΑΣ, αναζητούν εναγωνίως τρόπους ώστε να εξασφαλισθεί η επικείμενη αποχώρηση των τμημάτων τους από την ελληνική πρωτεύουσα, μέσω της μοναδικής διόδου που υπάρχει, της Ιεράς Οδού. Ουσιαστικά επιδιώκουν να τους δοθεί ένα πρόσχημα, για να εκκαθαρίσουν την περιοχή του Αιγάλεω από οποιαδήποτε για αυτούς απειλή.
Παράλληλα, εξαπολύουν ένα κύμα τρομοκρατικής δράσης που περιλαμβάνει ληστείες, καταστροφές υποδομών και δολοφονίες πατριωτών, συχνά χωρίς αφορμή.
Η τελική αφορμή που αναζητούν προκύπτει το πρωί της αποφράδας 29ης Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα με κάποιες μαρτυρίες κατοίκων αλλά και μελών της αντίστασης, εκείνη τη μέρα σημειώθηκε μια ασήμαντη αψιμαχία Ελλήνων ανταρτών (που βρίσκονταν σε φυλάκιο του ΕΛΑΣ δίπλα στη γέφυρα του ποταμού Κηφισού στη διασταύρωση με την οδό Παλαιάς Καβάλας)
Λεπτομέρεια: Για την ίδια ακριβώς γέφυρα δόθηκε αργότερα σκληρή και πολύωρη μάχη μεταξύ ανταρτών και ανδρών της Ταξιαρχίας του Σκόμπυ οι μεν για να την ανατινάξουν οι δε για να παραμείνει ανέπαφη- και δύο Γερμανών μοτοσικλετιστών.
Οι Γερμανοί μοτοσικλετιστές (Λεπτομέρειες από αναφορά κατοίκου της περιοχής: Ο κάτοικος επιβεβαιώνει ότι πράγματι έγινε μόνο αψιμαχία. Ο ιδιος κάτοικος αναφέρει επίσης ότι, οι ανωτέρω μοτοσυκλετιστές ήσαν δύο (2) και ότι οι Έλληνες αντάρτες ήσαν δύο (2) έφηβοι. Αναφέρει επίσης ότι, μετά τους λιγοστούς πυροβολισμούς που αντηλάγησαν οι Γερμανοί μοτοσικλετιστές έπεσαν στην κοίτη του ποταμού προφασιζόμενοι η όχι ότι τραυματίστηκαν.
Από εκεί κατόρθωσαν να φτάσουν στην βάση τους (περιοχή Μαρκόνι -μετέπειτα γνωστή ως Ασύρματος) και να αναφέρουν το γεγονός. Κατά την άποψη του αλλά και από οτι διαθόθηκε μετά, οι Γερμανοί στην αναφορά τους λόγω σύγχυσης ή για κάποιον άλλον λόγο έκαναν λάθος και ανέφεραν ότι το γεγονός συνέβη στην γέφυρα της Ιεράς οδού και όχι στην γέφυρα της παλαιάς Καβάλας. Αποτέλεσμα ήταν να αρχίσει η σφαγή από τον Άγιο Γεώργιο (το εκκλησάκι δίπλα ακριβώς στην γέφυρα της Ιεράς οδού) και να συνεχισθεί με κατεύθυνση προς την γέφυρα της παλαιάς Καβάλας). Σύμφωνα με κάποιες άλλες μαρτυρίες τις οποίες όμως απορρίπτει ο ΕΛΑΣ, ακολούθησε μια εκτεταμένη σύρραξη τμήματος του ΕΛΑΣ με γερμανικές δυνάμεις που είχαν καταφθάσει ενισχυμένες και με ταγματασφαλίτες.
Ασάφεια επικρατεί σχετικά με το αν υπήρξαν γερμανικές απώλειες. Κάποιες πηγές κάνουν λόγο για έναν ή και δύο νεκρούς αξιωματικούς, καθώς και αρκετούς τραυματίες και από τις δύο πλευρές. Κατά άλλες εκτιμήσεις, το επεισόδιο ήταν αμελητέο, αφού ο ΕΛΑΣ είχε αποφασίσει να μην προβεί σε ενέργειες που ενδέχεται να προκαλούσαν εχθρικά αντίποινα.
Η επιδρομή
Την ίδια εκείνη ημέρα (ήταν Παρασκευή), ένα επίλεκτο γερμανικό τάγμα (των στρατιωτικών εγκαταστάσεων της περιοχής Μαρκόνι) διατάχθηκε να προχωρήσει σε εκκαθάριση της περιοχής. Τα πρώτα θύματά τους υπήρξαν δυο νεαροί Έλληνες φοιτητές, γνώστες μάλιστα της γερμανικής γλώσσας, τους οποίους συνάντησαν στη συμβολή της οδού Μαρκόνι με την Ιερά Οδό.
Έπειτα από ολιγόλεπτη συζήτηση του επικεφαλής με τους δυο νέους στη γερμανική γλώσσα, οι φοιτητές εκτελέσθηκαν επί τόπου.
Σύμφωνα πάντως με μαρτυρία του 11χρονου τότε Ιωάννη Κουρούση, που διέμενε με την οικογένειά του στη συμβολή της Ιεράς Οδού με την οδό Μοσχονησίων, άλλο γερμανικό τμήμα έφθασε στο Αιγάλεω και από την αντίθετη κατεύθυνση (του Χαϊδαρίου), μέσω της Ιεράς Οδού, κάτι που αποδεικνύει ότι είχε εκπονηθεί συγκεκριμένο σχέδιο εγκλωβισμού των κατοίκων.
Η μαρτυρία επιβεβαιώνεται από την επιστολή την οποία απέστειλε προς την τοπική εφημερίδα «Περιφερειακός Τύπος» του Δημήτριου Οικονομίδη (αριθμός φύλλου 223, της 18 Οκτωβρίου 1975), ο Αξιωματικός Χωροφυλακής εν αποστρατεία Στυλιανός Δρίτσας, όπου αναφέρεται ότι » … διετάχθη η παρά το Δαφνί εστρατοπευδεμένη Γερμανική Στρατιωτική Μονάδα Καταστροφών ίνα προβεί εις σκληρά αντίποινα…»
Οι Γερμανοί εισήλθαν στην πόλη και αρχικά εκτέλεσαν 31 άοπλους και αμέτοχους στο προηγηθέν συμβάν πολίτες, όσους είχαν την ατυχία να βρεθούν στο δρόμο τους (Λεπτομέρεια από αναφορά του ίδιου κατοίκου της περιοχής: επιβεβαιώνει το ανωτέρω γεγονός για την σφαγή δηλ. των άοπλων και αμέτοχων πολιτών γιατί κατά σύμπτωση εκείνη την ώρα είχαν «σχολάσει» από το εργοστάσιο του Λαναρά πολλοί εργάτες οι οποίοι επέστρεφαν με τα πόδια σπίτι τους.
Προφανώς δεν ήξεραν τίποτα για το γεγονός και για αυτό «έπεσαν» αμέριμνοι πάνω στους Γερμανούς, κάποιους μάλιστα, κατά τον ίδιο κάτοικο, τους σκότωσαν και τους άφησαν στο τετράγωνο που τώρα βρίσκονται οι εταιρείς εμπορίας αυτοκινήτων και ανταλλακτικών «ΚΟΜΒΟΣ», «ΤΟΥΟΤΑ» και «ΟΠΕΛ».
Εκείνη την εποχή ήταν χωράφια και καλλιεργούσαν λαχανίδες). Εν συνεχεία, οι γερμανοί στρατιώτες απέκλεισαν το συνοικισμό του Αγίου Γεωργίου και επέτρεψαν την αποχώρηση μόνο κάποιων γυναικόπαιδων. Τους άνδρες άνω των 15 ετών που εγκλωβίστηκαν στις κατοικίες τους, έβαλαν φωτιά και τους έκαψαν ζωντανούς.
Περίπου εκατό οικίες πυρπολήθηκαν και καταστράφηκαν ολοσχερώς.
Για τον Παλμό
Ανδρέας Τασόπουλος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου